Rutas: Itzulia, jaitsiera beste bide batetik

Leitzalarreatik abiatuko gara bi gain hauek ezagutzeko. Panorama ederrak miretsiko ditugu tontorretik, eta hainbat tikuharri ikusi. Amaitzeko, Aritzaundia arbolaren hondakinak bisitatuko ditugu. On egin!

Haitz malkartsu honetara igoko gara, Azkarate herritik.

Urdiain eta Altsasu inguruen arteko bideak pista zabaletan egiten du aurrera eta arreta pixka bat jarri beharra dago mendateko aldapari ekiteko unea iristen denean deskuidoan aurrera ez egiteko. Badira seinale batzuk, baina bidearen arrastoa arin xamarra da hasiera batean, larrean gora lehendabizi, eta pagadian gora gero, gero eta aldapa gogorragoan. Lau paretak nahiko egoera onean dituen telegrafia dorrearekin egingo dugu topo igoeran, pagadian sartu aurretik.

Ibilbide laburra eta erraza, baina aldapatsua. San Anton ermitaren inguruan dagoen aparkalekuan edo goragoko jatetxearenean autoa utzi eta GR11aren arrastoa bilatu behar da: jatetxearen azpi aldeko larretik abiatu eta Ekialdera jotzen du, erreka-zokotik gehiegi aldendu gabe Telleriako lepora iristeko. GR11aren seinale zuri-gorriak ikus daitezke nonahi.

Ugaldetxoko Jatetxetik abiatu eta pista zabal batean gora abiatzen da bidea. Ondo seinalatuta dago bidea. Basogintzarako pistak jarraituz helduko gara Lizarregiko lepora. Han Urdaburu aldera jo eta laster egingo dugu topo Urdaburuko itzulia egiteko erabiltzen den bidearekin. Bidegurutze horretan Ekialdera go behar dugu, Untzueko lepora doan bidean PRaren seinalei jarraituz.

"Usoko itzulia" izenarekin ikusi dut antzeko ibilibideren bat baina ez da harekin bat etorriko seguru aski erabat. Agiñagako gaina, Urdaburu eta Usoko bailara inguratzen duten tontorrak bilatzen ditu bide honek, eta baita Igoin-Akola aldeko trikuharriak. Leku askotan ikusi ditut marka zuri-hori, zuri-berde eta zuri-gorriak, baina ez diet jaramonik egin.

Lezoko Kultur Etxearen ingurutik abiatu eta aldapari ekiten dio berehala ibilbideak, lezoar askok Jaizkibelera igotzeko urteetan zehar sakondutako arrastoan gora. Beste hainbat bidezidor gurutzatuko ditugu bidean, arreta jarri beharra dago bidegurutzeetan. Bizkarrera iristean Mendebaldera jo behar dugu, lehenego dorrearekin topo egin arte. Handik errepidera jaitsi eta beste aldean jarraitzen duen bidezidorrari jarraituko diogu, Talaia bidearen markak jarraituz, Mitxintxola izeneko muinoaren oinera heldu arte.

Igoera eta jaitsiera leku desberdinetatik egin nahian, autoa Alduden (370 m.) utzita, mapan errekaren ezker aldetik markatzen duen pistatik Urepeleraino joan nahi nuen. Baina laster etxalde batean bukatu zen eta errepidera atera behar izan nuen. Beraz errepidea jarraitu Urepeleraino eta han jarraitu aurrera erreka nagusiaren eskuinetik (bera eskuinean dugula).

Ibilbidea Uharte-Arakilgo Itsasi auzoan hasi eta Kilometro bertikalaren arrastoa jarraitzen du lehenengo kilometroetan. Arrastoa nabarmena da. Hasieran ariztian barrena doa, aldapa handirik gabe, baina pagadira heldu orduko aldapa asko handitzen da eta ez du arnasa berritzeko betarik ematen gain aldera heldu arte. Kilometro bertikalaren bidea eta guk jarraitzen duguna lehenago bereizten dira: aldapa zakar batean gora egiten du kilometroarenak eta gureak aldapa leunagoak bilatzen ditu zeharbideak baliatu eta Ekialera joz.