Rutas: Nafarroa

Txango ederra Artesiaga inguruko mendi hauek ezagutzeko. Bidetik kanpo ibiliko gara zenbait tartetan, malda handiko hegietan gora-behera. Kontuz ibiliko gara lainoa, elurra edo eguraldi kaskarrarekin.

Arriasgoitiko mendi gutxi ibilitako hauek ezagutzeko txangoa. Zuntzarren herrira iritsi baino lehenago hasten den pistan gora abiatuko gara (ikus wikiloc-eko irudia). Pinudi bakartietan barrena ibiliko gara, batzuetan bidezidor iheskorretan barrena, mendien gainaldera atera arte. Gainerakoa gainez-gain ibiltzea izanen da, inguruko paisaiez gozatuz.

Txango zail samarra, bidetik kanpo eta batzuetan pendiz handiko maldetan barrena ibiliko baikara. Endarako urtegiko uharkaren ekialdeko muturrean hasten den bide belartsuan abiatuko gara ipar-ekialderantz. Laster, baina, bidea galdu eta bidezidor iheskorretan barrena ekinen diogu maldari. Goialdeko harriak igarotzeko arrakala bat bilatu genuen guk, eta horixe da track-ean agertzen dena. Kontuz ibiliko gara belarra bustita badago, eta are gehiago izotza edo elurrarekin, txangoa izugarri zail lezakeena. Jaisteko, bide bera erabiliko dugu, maldaren zailtasuna dela-eta.

Haizerrotek suntsituriko mendi honetara igotzeko ibilbide labur eta erraza. San Martin Unx eta Uxue arteko errepideko 4,7 kilometroan hasten den pistan utziko dugu autoa eta pistetan barrena ibiliko gara gailurreraino.

Adi eta inguruko megalitoak Urkiagako mendatetik. Mendi eder honetaz gain, inguruko monumentu megalitikoak -batzuk Adiko Sorokoak bezain ikusgarriak- bisitatuko ditugu. Iturrunburu mendia ere gertu geldituko zaigu, igo nahi izanez gero.

Txango zirkular atsegina Artesiagako mendatetik abiaturik. Bidean hainbat monumetu megalitiko bisitatuko ditugu, eta Okolin, Gartzaga edo Xuriain mendiak ere eskuragai izanen ditugu. Kontuz ibiliko gara elurrarekin eta bereziki eguraldi kaskarraren mehatxua dagoenean, ingurua nahiko nahasgarria izan baitaiteke egoera hauetan.

Iguste mendia Girgillanoko mendatetik. Txango erraza, batzuetan bidetik kanpo, baina nahiko ingurune garbi eta errazean barrena. Igusteko gailurra igota, hegoalderagoko beste kota batera igoko gara ikuspegi zabalagoz gozatzeko. Axixuri edo Markalagain-Zurundain gainak eskuragai izanen ditugu, bildumazaleak bagara.

Txurtxur-Gaztelu-Belokigain mendiak igotzeko txangoa. Batzuetan bidetik kanpo eta lapiaz deserosoetan barrena ibiliko gara. Mendizale trebatuentzat bakarrik. Bararbar-Guardetxe errepideko 9.8 kmtik abiatuko gara. Gaztelu eta Txurtxur arteko zeharkaldia lapiaz oso deseroso eta batzuetan arriskutsu batean barrena eginen dugu. Track-ean eta mapan "ibilbide alternatiboa" bezala izendaturiko waypointean beste bidexka bat hasten da, agian erosoagoa gerta litekeena. Belokigain menditik Beloki mendira igo gaitezke inolako zailtasunik gabe.

Intsusako Harmala-Otedegi-Eragorri mendiak Gorostietako mendatetik. Axexuluta tumulua ere bisitatuko dugu. Intsusako Harmalaren azken metroak harritza apur bat deserosoan gora egin behar dira. Ez da eskalada, baina kontuz ibili beharko dugu. Gainerakoan, bidetik kanpo ibiliko gara zenbait puntutan, kontuz beraz eguraldi txarreko egunetan.

Ibarra mendia Leireko monasteriotik. Mendi ezezagun honen igoerak beste ikuspegi bat emanen digu Leireko mendilerroaren gainetik.