Rutas: Itzulia, jaitsiera beste bide batetik

Itzulegiko lepora heltzeko bi aukera dauzkazue: bata autoz joatea, Otsondo mendatetik datorren asfaltatutako bide zabalari jarraituz (edozein autorekin ibiltzeko modukoa da) eta Amaiur aldetik igotzea bestea, oinez, Antzabal muinoaren bizkarrean gora (bide honetatik igo naiz, baina ez dut uste bide egokiarekin asmatu dudanik: PR markekin markatuta egon beharko luke, eta nik ez ditut ikusi).

Otsondo aldetik etorrita, Itzulegi lepora heldutakoan (ERNE, ez da erraza abiapuntu egokiarekin asmatzea), ezker aldetik Aritzakun aldera jaisten den bide zabal bat topatuko dugu, baina EZ dugu hori hartuko. Errepidean Gorramendi aldera aurrera jarraitu eta ezker aldean dagoen adreiluzko eraikin zatar bat topatuko dugu: autoa uzteko leku aproposa da. Haren ondotik abiatzen da pista zabal bat, borda pare baten aldamenetik paseaz... hori ere EZ da bidea. Goraxeago dagoen hurrengo pista da: iturri baten aldamenetik pasa eta gorantz egiten du, bidezidor bihurtuta, baina arrastoa nabarmena da.

Jarraian azaltzen den ibilbideak Artikutzako eremuko zenbait bereizgarri eta toki eder ezagutzeko aukera ematen digu. Besteak beste, Artikutza herria, Erroiarri urjauzia, Bianditz eta Bidango Gañeko tontorrak, hainbat mairubaratza, eta nola ez, baso trinko eta aberatsa. Azkeneko 90 urteetan baso-uztiapenik jasan ez izanak eta jasotzen duen euri emari ugariak izaera eta itxura bereziko basoa sortu dute. Euskal Herrian nekez aurki daitezke horrelako basoak.

Panticosako eremuko mendi handietako bat izan arren, mendizale gutxi dira Bainuetxetik abiatuta Gran Fachara igotzen direnak. Igoerarik errazena iparraldeko ertzetik duenez, Fachako lepotik alegia, Respumoso eta Wallon aterpeak izaten dira ohiko abiapuntuak. Baina badago bai Panticosatik igotzerik. Eta gainera ibilbide polita egiteko aukera ematen du, Bachimañako urtegietatik gora, Pecicoko aintziretatik pasatu ondoren hegoaldetik igo, iparraldeko ertzetik Fachako lepora jaitsi, eta ipar-ekialdetik inguratuz Panticosako portua gainditu eta Bachimañako urtegietatik Bainuetxera jaitsi.

Lescundik Hiru Erregeen Mahairako ibilaldi honetan, igotzeko eta jaisteko, bide desberdinak erabiliko ditugu, baina badago bide gehiago ere bai.

Lescun herritik aurrera jarraitu Ansabereko bailaran zehar eta Pont de Masousa (960 m.) izeneko lekuan utziko dugu autoa, jaisterakoan hementxe bukatuko dugu eta.

Ibilaldi hau Azkoititik Izarraitzera igotzen da nahiko zuzena den bide batetatik, eta mendikateko tontor aipagarrienak diren Kakueta, Erlo eta Xoxotetik igaro ondoren mendikatea hegoaldetik inguratuz Azkoitira itzultzen da.

Ibilaldi zirkular honek, Altzotik abiatuta Otsabio eta Laparmendik osatzen duten mendikate txikiaren hego-mendebaldeko magaleko basoa zeharkatzen du gora-behera gutxirekin, ondoren mendi-bizkarrera igo eta gandorretik itzultzeko, aipatutako tontorretatik igarota. Gandorretik ibiltzea nahiko deserosoa da zati askotan, haitz biziz osatuta dagoelako, eta luze egiten da, baina oso polita da.

Logibarretik abiatuko gara. (Holtzarteko arroilaren sarrera). Bertan, parkina badago eta kotxea uzteko arazorik ez dago.

Errepidea jarraituko dugu Larraine herriraino. Herriaren sarreran, kamino nagusia eskuinetara utzita, ezkerretik beste herriko kale bat dago. Hemendik segi eta berehalaxe, ezkerretara, etxe baten ondotik, mendian gora bide bat hasten da. Ez dago inolako kartelik, baina bi edo hiru minutu ibili ondoren, Erroimendira doala seinalatua dago.

Areso herriaren sarreran, ezkerretara (ekialdera) bide bat hasten da Autopista alderantz . Hamar minutu baino lehen, Autopistaren azpitik igarotzen da eta berehalaxe, pista utzi eta ezkerretara doan bidea hartu behar da. Bide hau lepo batera doa eta hara iritsi baino lehen, pagadia nagusitzen hasten da. Hemendik aurrera, eta Guratzera iritsi arte, ia dena pagaditik izango da. Lepotik (676 m), biderik gabe, hegoaldera dagoen tontorreraino (842 m). Tontor hau eta hurrengo biak ere, pagadia izan arren, harritsuak dira.

Baigorri herritik gertu dagoen Germieta herritxotik (212m.) abiatuko gara.

Anbotok Arrazola aldera Euskal Herriko hormarik garaiena omen du: 1100 m. Bide ezberdinak daude tontorrera iristeko. Jarraian azaltzen dena zuzenenetako bat da. Tontorretik iparraldera amiltzen den Anboto Sakona izeneko bailara aldapatsuaz baliatzen da tontorrera gerturatzeko, eta ondoren ipar-ekialdeko aurpegira pasatzen da azkeneko metroak bertatik egiteko. Tontorrera igotzeaz gain, ibilbide honek Mariren koba bisitatzeko aukera eskaintzen du, ibilbidetik zertxobait desbideratuz gero.